Sunday, 24 June 2018

Sunday Message | MITEN KUA HI’N A HON THEI UA?

“Ka tanchin min hon gelh hile uh bang chi’n hon gelhsak di ua?” chi’n ka lawmpa’n khatvei a thugenna ah hon genkha hi. Kei ka om hoihnak leh mite’n a utut uh genle uhle bang a poi a, kana chih hun a om sek. Himahleh, i omdan, i kampaute a hehpihna, itna bangzah a tel a! “Na kampau suak uh tuh, chi soh, hehpihna hi gige hen” (Kol. 4:6).

I hondampa Jesu Khrist mikhialte hondam dinga van thupina leh nopnate nusia a, haksatna chiteng leh khros a sihna tanpha thuak dinga leitung a, a hong pailai in mite’n amah kua hi in a thei uh chih toh kisai nungzuite’ kiang ah ana dong hi. Jesu Khrist hihna diktak mite’n ana theikei mahle uh, a nasep leh omdante apan in misia leh hoihlou dingin ana koihkei himhim uhi. A omdan kilawm leh a hinkhaw zatdante ziakin Baptispa Johan bang, Eliza bang, ahihkei leh Jawlnei kua hiam khat bek hi dingin ana gingta uhi. Jesu Khrist tuh Pathian hing’ tapa ahihlam theikei mahle uh midik leh tang hi in mite’n ana thei uhi. I deihpen tak leh gen utpen bel Jesu tuh mite’n a omdan leh gamtat dante apan in midik leh tang hi in a thei uh chih ahi.

A nung i zuih uh Jesu Khrist, mite’n mihoih leh tang a, a theih bang un amah nungzuite leng dik leh tang in a hon thei na ding uam? Simon Peter in Jesu kitheihmoh bawl sawm mahleh, a kampau mai in leng ginglou mite’n Jesu nungzuite laka khat hi’n a thei veve uhi. Nungzuite tuh vak toh tehkhin in i om uhi. “Khovel vakna i hi uhi” (Mat. 5:14-16). I hihna kembit in i vak tangsak lehang mite’n Jesu Khrist a theih bang un, eite leng nungzui diktak i hihlam hon thei ding uhi. I vak tungtawn in i Pa uh kua hi a, eite kuate hi ihi uhiam chih a hon thei ding uhi.

Laaphuaktu Dr. Ramdinthara Sailo in
“Nangdi’n hunhoih zangin, 
Hunteng zangmah leng zong, 
Hinna ka neilou mang nasem dingin,
Ka omdan hon sim ua, muh ding a omkei hi” a na chi hi.

Mite’n a hon sim chiang un kua hi in hon sim ding ua? I omdan leh i thilhihte apan in i hihna uh a hon simkhethei na ding uam? chih kingaihtuah thak ni. I hondampa Jesu ngei a omdan apan a mi’n jawlnei kua hiam bek hi dinga, a sim khiak bang un, tunia, a nungzuite le’ng kuahiam khat bek hi ding ahi chia, a hon simkhiak ding uh ahi. Na office kaina ah, na college kaina ah, na lou kuanna ah leh nahih peuhmah ah mite’n kua hi in a hon thei ua? Simon Peter in Jesu tuh Pathian hing’ tapa na hi chia, a hihna diktak a gen bang in mite’n Khristian diktak na hi a hon chi na ding uam Unau??

Sabang itatna; Ngabang i leenna; Sianmang mitmit in a etlawm diam!?
____________________
©ReACH:GWM-3E/01
ReACH:Gospel Writing Ministry kichi December 19, 2017 a patkhiat ahi. Hiai Ministry in thugelh tungtawn a khalam taksapte muh ding, leh khat-le-khat thutak a kihantoh tuah ding lunggulh pen in nei hi.

Sunday, 17 June 2018

Father's Day Message/ PA KIPAK SAK

“Tapa pil in pa a kipak sak a: himahleh mihai in a nu a musit hi.” - Paunakte 15:20

“Mihai” chi'n kuahiam in i omdan leh i thilhihte ziak in hon kou mawkleh i kipak teuhkei ding. Kolbuh ding khop a hailou peuhmah tuh “Mihai” chih ding ki-ut mawklou ding hi. Himahleh, tuni'n na hinkhua ah na Pa na kipaksak hiam? Ahihkeileh, Pa lungkham saktu na hi hiam? Pa lungkham saktu lel nahihleh bel tapa hai himai na hi. Huai tuh kua hon gen ngailou, nang hinkhua akipan theihtheih mai ahi. Ahihleh tapa pil i hihtheihna ding in bang a poimoh a? chih kidong kawm in sim suak ni. 

Ta tamtakte ziak in Pa tampi lungkham ngoihngoih in a om hi. Huchihlai in, Pa thuhilhna ngaikhia a, a thilhih khempeuh a Pa pahtawi ta tamtak leng om veve hi. Washington mi Ms. Sonora Louise Smart Dodd, a nu’n kum 16 ahih in sihsan hi. A Pa toh a unau 5 un khosa khawm ua, a Pa’n ittak leh duattak in enkol hi. Huaiziak in Pate’ manphat dan a theichian mahmah hi. 1909 kum a Sonora in Mother’s Day sermon a ngaihkhiak akipan in Father's Day leng zat ding ahi chih ngaihtuahna hon nei a, huai akipan in theihtawp suah in pan hon la hi. June 19, 1910 in a masapen ding in Father's Day zatpat in hong om hi. 

Kum 27 mi Sonora in Pate' thupina theichian mahmah ahihdan a thilhih thupitak tungtawn in theihtheih in om hi. Hiai pahtawina in bangchi tuk in a Pa a kipak sak dia aw! A Pa kipahna thupi dan ding gensiam a haksa hial hi. Huan, a thupina diak hi a ka theih tuh, hiai pahtawina in Sonora’ Pa kia kipaksak lou a, tunitan in khovel a Pa tengteng kipak sak zou lailai hi, Pate adia pahtawina ni thupitak ahih ziak in. 

Hun teng in ka Pa kipahna ding hih gige zoukei mahleng ka Pa kipaksak mahmah khat hi a ka theih ka thilhih khat k'on gen sam ding. Kum khat val zek paita in ka Pa’n vangsiathuaitak in a sihpih ding khop natna a hon nei a, ni khat thuak haksa satak a lupna a lup lai in ka hehpih mahmah a himahleh amah adi'n hihtheih bangmah ka neikei. Na a sakluat ziak in ka U in a thuaknopna a kap a, kei ka hihleh hih ding theilou in lunghimohtak in a kiang uah ka na om hi. Huchihlai in ka Pa adia ka hihtheih sun thilkhat a om chih k’on phawksuah a huai hih ding in ka tutna akipan in ka dingtou hi. Huai bel thildang ahikei – ka Pa adia Pathian kiang a damna ngetsak a thumna neih ahi. Huai ni a ka Pa kipahna maisuah leh a kipahna awsuah tunitan in mitkha in ka mu a, ka bilkha in ka za thei lailai hi. Tuni'n Father's Day amah toh zangkhawm kha nawnkei mahleng a kipahna ding banghiam khat hihkha a ka kitheihman in kipaktak a hiai ni zang ding in ka kisingsa hi. 

Simtu it, tuni'n thupitak in na Pa kipahna ding banghiam na hihthei maithei a; na hihtheikei leng ahi maithei. Tulai khovel toh kituak in Facebook leh WhatsApp chihte ah na Pa na itna, a hon itna a thupi dan chihte leh na pahtawina thu bangteng na suahkhe maithei. Hiaite a hoih, a hoihkei chihna ding ka theikei. Himahleh, a poimoh mahmah i mangngilh louh ngeingei ding ua ka deih tuh hiai ahi - na omdan, na gamtat-khohei leh na ni teng hun zatdan tuh na Pa deihlam ahih ngeingei ding ahi chih ahi. Hiai kan a Pa kipahna ding bangdang a om tuankei. Hiai tuh Ta kichipeuh in i hihtheih gige uh leng ahi. 

Pate' ni zatnuam vek ni!
…………………………
©ReACH:GWM-3E/03
ReACH:Gospel Writing Ministry kichi December 19, 2017 a patkhiat ahi. Hiai Ministry in thugelh tungtawn a khalam taksapte muh ding, leh khat-le-khat thutak a kihantoh tuah ding lunggulh pen in nei hi.

Sunday, 10 June 2018

Sunday Message/ KOI AH GOU NA KHOL A?

Khovel a mihing piang khempeuh in a buaipih pen te lak a khat tuh khovel gou leh hauhsakna tampi kaih (khol) khawm ahi. Hiai ah gou khawl i gennop tuh munkhat a koihching maimai gen i hikei, tampi pha dia pei pung, mikang pau a 'investment’ kichi gen i hi. Khovel dan in a phallouh sumsinna tuamtuam leng poi sa zoulou khop in khovel gou leh hauhsaknate i zong hi. Mi khenkhatte’n dan toh kituak sumsinna tuamtuam toh zat seng louh khovel hausakna tampi na kaikhawm ta uh. Bangchibang a hiaizah hausakna leh lei gou thupi neithei uh hiam chih akip-akoi in i gen sawm kei. I neih-le-lamte lam tuamtuam ah kholtheih hi. Khovel mite’ gou khol dan tuamtuam te leh laisiangthou ho’n sinsak gou-khol dan saulo I kikum ding.

Koihchingna (savings) ah aneitu in bit i sakna i sumbawm, almirah, leh mun khatpeuh ah i kem thei. Bank savings leh fixed deposit-te ah sum i neihte i koih thei. A bit mahmah leh kumkhat a tampen in 7% tan bang pung thei hi. Van man pung hulhul sang a, a niamzawk ziak in mi tamtak a di’n savings leh fixed deposit-te punna sang in supna a bangzaw hi. A banah, hauhsakna tamtak kipatna company mutual funds/ stocks/ bonds/ sensex leh a dangdang-te’n kumkhat +/(-)25% tan bang pung (kiam) thei tuaktuak hi. A omdan tuh khenkhat adia hauhsakna tuinaak; khenkhat adia puuksiat theihna. 2007-08 US ah financial market puksiat ziak in khovel sum leh hauhsakna tamtak mangthang leh muhkik ding lam-etna nei lou mihing tampi mahni ki-that uh. India mi tamtak kihel kha hi. Khovel gou kholdan dang zui khenkhat leuleu in sum-le-pai te mang thang baih chi in gold/diamond leh leitang te ah hauhsakna kembit in peipung uh. Times of India in kum 30 (1987-2016) sung data apan kumsim in Gold 9.8% pung zou chi uh. Gam leitang leng ahi sam ding. Khenkhatte adi’n laizom, tanau kal melmak kipatna gam-le-leitang leh muhtheih gou tuamtuamte ki-tuhna ziak khong ahi.

Mihing i pian tung apan nu-le-pate gou kholna hoihpente lak a khat tuh tate siamna hoihtak got ding leh tate amau kitoudelh thei dia kep piching ahi. Khovel adia gou kholna lak ah pung hatpen tuh siamsinna (education) leh nasep hoihtak (good career) neih ahi achi uh. Huaiziak in siamsinna leh sepna hoihtak neihna apan atung a gou tuamtuam i gensate lam khiak theih hi. Himahleh, a tung a gou dangdang ten siamsinna leh a lohkhiak theih hauhsakna te tomkal in pe theilou ahihman in 'Education and good career is the mother of all assets’ na chi hial uh. Huaiziakin, nu-le-pa te’n, neih leh neihlouh genlou in tate siamsinna/ career/ human resource puah phatna ding in naupang kum 5 I phak apan investment na pan pah uhi. Kum 25 i phak a, a gah (returns) kilawm huntawk muhkik lam-etna lianpi neihna ziak in nu-le-pa melmawl pen in leng kuamah dot nei hetlou in hiai investment decision hangsantak in na bawl uhi.

Bible ah Jesu ho’n sinsak Gou Kholna Hoih Bang Ahia? Jesu’n mi hausa kiang ah, “… na neih peuhmah zuak inla, tagahte kiang ah pia in, huchi’n van ah gou na nei ding; huan hong pai inla ho’n zui in, a chi a..” (Mark 10:21b). Jesu’n Luka gelh ah, “…Na neih peuh uh zuak unla, mi genthei kiang ah pia un; van ah guta hohlouhna ah, leikha neksiatlouh na ah, dangka ip lui theiloute, gou bei theiloute kibawl un” (Luka12:33). “Lei a leikha leh tui-ek in a nek siatna ah, gutate’n a phen vang ua a gukna uah gou kikhol kei un: van ah, leikha leh tui-ek in a nek siat louhna ah gutaten a phen ua a guk sam louhna uah, gou kikhol jaw un…” (Mathai 6:19-21).

Gou Kholna Hoihpen leh Dik Bang Ahia? Laisiangthou in, “Lungkima toh kithuah Pathian limsakna tuh punna thupitak ahi. Khovel ah bangmah i lutpih kei a, bangmah i pawtpih thei sam kei ding hi. (I Tim 6:17-19). Lungkimna na tawm leng khovel a lutpih lou, dah  leh kapsa a piang i hihna ah, lungkimtak a i om theih maimai leng punna (gains) thupitak na hih khin ahihdan ho’n hilhchian mahmah hi. Ka innsung a an hong om theihna ding in koih khawmna inn ah sawm-ah-khat a vek in hong lalut un, huan huai in kei hon entel un… a koihna ding ding dantan kiching omlo khop in, van tohlette kon hong in, vualzawlna ko’n buak kei na hiam (Malaki 3:10).

Tuni a gou khol I gen ut pen tuh mun khat a koihching maimai gen I hi kei. I koihna koimunpeuh hileh tamsem a na pung ding gen nuam I hi zaw (Mathai 25:14-21). Ahihhang in huailam thu ah zaw, theh tawm in a at tawm na ding, theh tam in a at tam na ding hi. (2Korinth 9:6). I gennop gou I chih chiang in sum-le-pai kia ahi zenzen kei. I hun, tha-le-zung, ngaihsutna, septheihna, lemgeel siamna, hihtheihna, chihte leng a huam vek hi. Tuni in nang koi ah gou na na khol khawm ta a unau?
a) Na sum neihsa apan na innveng huan sam na huh ngeita hiam?
b) Pathian adia sehtuam thilpiak te nang hihtheih bangbang, nang toh kituak in na pia hiam?
c) Tagah meithai panpih ngai na ki-theih moh bawl in na paisan kha hiam ahihkeileh na panpih kha ta hiam?
d) Na tha leh zung toh nang apan panpih ngen/panpih poimoh nasak na panpih kha ta hiam?
e) Pathian’ mite, Pastorte, saptuam upate, huhding zah, piak ding kilawm hun lemtang na neihte ah ki theih khem bawl in na om kha hiam, ahihkeileh, na hihtheih khamkham in tha-le-zung leh sum-le-pai toh leng na panpih jeljel hiam? Tuabang panpih theih nang hun lemtang nang na bawl kei leh hong om mengmeng lou thei ahi.
f) Na khanvual khamtheih kol a tang, guktakna kol a atang, kholak a na muh chiang a na zumpih simsim mite, itna leh lai-natna toh Pathian’ itna thute in nava holimpih kha ta hiam unau?
g) Innsung nu/pa/ta na hihna ah, nang apan nu/pa/tate hong lam-etna zah hun/tha/leh ngaihsutna na pia hiam?
h) Na hun manphatak, sum-le-pai leh leitung gou in a lei zoh louh mantam penpen ahi. Bang in na zang a? Laisiangthou thute simna, suutna, leh nang mimal khalam khantouhna ding, midangte khalam thute piaksawnna ding in na hun manpha te na zang ta hiam?
i) Pathian hong piak gou manpha penpen tate; tate adia gou manpha nute/pate; kep ding, khoi ding, dawn ding zah in na kem in na dawn hiam? Ngaisutna/attention piak ding zah amaute na pia hiam? Ahihkeileh mobile phone kia toh buai den I hi hiam unau?

Gou kholna dik leh hoih pen nang bang hi in na thei a? Gou, Hauhsakna, Sum-le-Pai Te nang koi ah na khol khawm a unau? Laphuaktu in anuai ah hoihtak na gen hi.

Simlei thupina te nisim ka machiang ah,
Gou hoihpen bang in pallun zong leh; Ahoihna teng sang in mang Jesu ka tel zaw,
Ken gou kholta ning e van ah.

Sakkik: 
Lei kha leh tui-ek in a neksiatna lei ah, Ken gou khol kei ning e; Leikha leh tui-ek te neksiatlouhna van ah, Ken gou kholta ning e.

Simlei mi zatam ten muanna bitna chi in, Sesum li bang china simlei ah;
Machiang ngaih khua tuah in lei goute khol zong leh,
Ken gou kholta ning e van ah.

Simlei thupina te tomkal sung hong bei ding,
Hong kilang pah ding van thupina;
Se theilou niin bang lou, tullou tangtawn hinna,
Van ka tun chiang ka luah ding hi.

Simtute tengteng Toupa'n hon vualzawl chiat hen aw.
………………………………
©ReACH:GWM-3E/00-MK
ReACH:Gospel Writing Ministry kichi December 19, 2017 a patkhiat ahi. Hiai Ministry in thugelh tungtawn a khalam taksapte muh ding, leh khat-le-khat thutak a kihantoh tuah ding lunggulh pen in nei hi.

Sunday, 3 June 2018

PENTECOST NUNG IN: AW KHATVEI BEK

Sunday Message
PENTECOST NUNG IN: AW KHATVEI BEK

Britain's Got Talent, America's Got Talent kichi TV Show ka na ensek. Hiai mun a talent thupi taktak hon lahkhiatte uh khenkhat gintakhuailou khop hial in siam uhi. A siamna uh thutuam in koih lehang Judge-te leh mipite akipan pahtawina, thathohsakna leh tawsawnnate thupisa ing. A omdan uh, a thugen dan uh, leh ana panpih dante uh ka na enen thei hi. Hiai tengteng kigawm in a siamna uh naktak a behlap hi di’n gintakna ka nei hi. 

Biakinn i hong kai a, kam a tui muam hi awmtak a i tut memu chiang in a tawlhuai. Pulpit a kuahiam thugen in nuihna ding hon genkhak chiang a i na nuihzeuh leh ei kithazang huai a, huan thugentu leng bangtan hiam thathak kiguan thei hi. Kuahiam in laa thu hoih taktak siamtak a, a hon sak chiang a, ana Amen! leh Hallelujah! thei a om chiang in laa satu a siam hiaihiai hi'n ka thei. Thugen hun ah leng huchibang thou in. Mipi phatkhawmna hun ah music gin toh kituak a khut bet ging dupdup a hong hih chiang in phatkhawmna a nuam in a hing bik. 

Laisiangthou in “Pathian zaw kha ahi; a be mite'n kha leh thutak a, a biak ngeingei ding uh ahi” a chih tulai ka ngaihtuahna ah a thak mahmah. Amen! Hallelujah! leh khut bet a laam chihte kuahiam in a hih ziak a hih mawk theih hilou hi. Himahleh, Kha Siangthou sungluah mi kuahiam in bel lungsim tawng akipan Pathian phatna a piak chiang in, a gahsuah tuh khut bet, laam, Amen! leh Hallelujah! chihte hi'n ka thei. 

Eimite lak a Pathian thugen minthang mahmah Rev. Dr. Kh. Khaizakham kiang a dotna amah mah in leng dawnna piak di haksa a sak tuh “Tulai kuate saptuam khalam ah halh na sapen a?” chih ahi. “A dawn didan haksa ka sa mahmah, a tawp in i kibang vek uh chi'n ka dawng mai” chi hi. Khalam a halhthakna tulai khang ah tung vang mahmah hi. Saptuam, pawlpi leh mimal halhthakna ding in Pathian apan hong kipan Laukha Siangthou tulai in i poimoh petmah uhi. 

T. Pumkhothang in a phuah, a tanu Siamte in siamtak a, a sak “Aw Hon Ngai Ung Laukha Siangthou” chih la tulai saptuamte'n i poimoh mahmah uh hi'n ka thei. “AW KHATVEI BEK HONG VEHLAI IN” chi a Kha Siangthou sam a i kikou uh a ngaita. “Hon phel inla hon velchian in; ka sung ua mohna om khempeuh” chi a i thum uh leng poimoh mahmahta hi. 

Biakna nuam, saptuam hing leh chidam, khalam a hat a khat-le-khat kitawsawntuah i hihtheihna ding un Kha Siangthou vehna eite lak ah hong tungta hen. Amen!
…………………………
©ReACH:GWM-3E/03
ReACH:Gospel Writing Ministry kichi December 19, 2017 a patkhiat ahi. Hiai Ministry in thugelh tungtawn a khalam taksapte muh ding, leh khat-le-khat thutak a kihantoh tuah ding lunggulh pen in nei hi.

Sunday Message | KUA AHIA NANG HON NEITU?

Tulai khovel hih ei leng ei a hilou a, kuahiam a hihtheih mahmah hita e, chihtheih khop ahi. Banghiam thusia hong leng zek alah pawl kikhekn...