Khovel a mihing piang khempeuh in a buaipih pen te lak a khat tuh khovel gou leh hauhsakna tampi kaih (khol) khawm ahi. Hiai ah gou khawl i gennop tuh munkhat a koihching maimai gen i hikei, tampi pha dia pei pung, mikang pau a 'investment’ kichi gen i hi. Khovel dan in a phallouh sumsinna tuamtuam leng poi sa zoulou khop in khovel gou leh hauhsaknate i zong hi. Mi khenkhatte’n dan toh kituak sumsinna tuamtuam toh zat seng louh khovel hausakna tampi na kaikhawm ta uh. Bangchibang a hiaizah hausakna leh lei gou thupi neithei uh hiam chih akip-akoi in i gen sawm kei. I neih-le-lamte lam tuamtuam ah kholtheih hi. Khovel mite’ gou khol dan tuamtuam te leh laisiangthou ho’n sinsak gou-khol dan saulo I kikum ding.
Koihchingna (savings) ah aneitu in bit i sakna i sumbawm, almirah, leh mun khatpeuh ah i kem thei. Bank savings leh fixed deposit-te ah sum i neihte i koih thei. A bit mahmah leh kumkhat a tampen in 7% tan bang pung thei hi. Van man pung hulhul sang a, a niamzawk ziak in mi tamtak a di’n savings leh fixed deposit-te punna sang in supna a bangzaw hi. A banah, hauhsakna tamtak kipatna company mutual funds/ stocks/ bonds/ sensex leh a dangdang-te’n kumkhat +/(-)25% tan bang pung (kiam) thei tuaktuak hi. A omdan tuh khenkhat adia hauhsakna tuinaak; khenkhat adia puuksiat theihna. 2007-08 US ah financial market puksiat ziak in khovel sum leh hauhsakna tamtak mangthang leh muhkik ding lam-etna nei lou mihing tampi mahni ki-that uh. India mi tamtak kihel kha hi. Khovel gou kholdan dang zui khenkhat leuleu in sum-le-pai te mang thang baih chi in gold/diamond leh leitang te ah hauhsakna kembit in peipung uh. Times of India in kum 30 (1987-2016) sung data apan kumsim in Gold 9.8% pung zou chi uh. Gam leitang leng ahi sam ding. Khenkhatte adi’n laizom, tanau kal melmak kipatna gam-le-leitang leh muhtheih gou tuamtuamte ki-tuhna ziak khong ahi.
Mihing i pian tung apan nu-le-pate gou kholna hoihpente lak a khat tuh tate siamna hoihtak got ding leh tate amau kitoudelh thei dia kep piching ahi. Khovel adia gou kholna lak ah pung hatpen tuh siamsinna (education) leh nasep hoihtak (good career) neih ahi achi uh. Huaiziak in siamsinna leh sepna hoihtak neihna apan atung a gou tuamtuam i gensate lam khiak theih hi. Himahleh, a tung a gou dangdang ten siamsinna leh a lohkhiak theih hauhsakna te tomkal in pe theilou ahihman in 'Education and good career is the mother of all assets’ na chi hial uh. Huaiziakin, nu-le-pa te’n, neih leh neihlouh genlou in tate siamsinna/ career/ human resource puah phatna ding in naupang kum 5 I phak apan investment na pan pah uhi. Kum 25 i phak a, a gah (returns) kilawm huntawk muhkik lam-etna lianpi neihna ziak in nu-le-pa melmawl pen in leng kuamah dot nei hetlou in hiai investment decision hangsantak in na bawl uhi.
Bible ah Jesu ho’n sinsak Gou Kholna Hoih Bang Ahia? Jesu’n mi hausa kiang ah, “… na neih peuhmah zuak inla, tagahte kiang ah pia in, huchi’n van ah gou na nei ding; huan hong pai inla ho’n zui in, a chi a..” (Mark 10:21b). Jesu’n Luka gelh ah, “…Na neih peuh uh zuak unla, mi genthei kiang ah pia un; van ah guta hohlouhna ah, leikha neksiatlouh na ah, dangka ip lui theiloute, gou bei theiloute kibawl un” (Luka12:33). “Lei a leikha leh tui-ek in a nek siatna ah, gutate’n a phen vang ua a gukna uah gou kikhol kei un: van ah, leikha leh tui-ek in a nek siat louhna ah gutaten a phen ua a guk sam louhna uah, gou kikhol jaw un…” (Mathai 6:19-21).
Gou Kholna Hoihpen leh Dik Bang Ahia? Laisiangthou in, “Lungkima toh kithuah Pathian limsakna tuh punna thupitak ahi. Khovel ah bangmah i lutpih kei a, bangmah i pawtpih thei sam kei ding hi. (I Tim 6:17-19). Lungkimna na tawm leng khovel a lutpih lou, dah leh kapsa a piang i hihna ah, lungkimtak a i om theih maimai leng punna (gains) thupitak na hih khin ahihdan ho’n hilhchian mahmah hi. Ka innsung a an hong om theihna ding in koih khawmna inn ah sawm-ah-khat a vek in hong lalut un, huan huai in kei hon entel un… a koihna ding ding dantan kiching omlo khop in, van tohlette kon hong in, vualzawlna ko’n buak kei na hiam (Malaki 3:10).
Tuni a gou khol I gen ut pen tuh mun khat a koihching maimai gen I hi kei. I koihna koimunpeuh hileh tamsem a na pung ding gen nuam I hi zaw (Mathai 25:14-21). Ahihhang in huailam thu ah zaw, theh tawm in a at tawm na ding, theh tam in a at tam na ding hi. (2Korinth 9:6). I gennop gou I chih chiang in sum-le-pai kia ahi zenzen kei. I hun, tha-le-zung, ngaihsutna, septheihna, lemgeel siamna, hihtheihna, chihte leng a huam vek hi. Tuni in nang koi ah gou na na khol khawm ta a unau?
a) Na sum neihsa apan na innveng huan sam na huh ngeita hiam?
b) Pathian adia sehtuam thilpiak te nang hihtheih bangbang, nang toh kituak in na pia hiam?
c) Tagah meithai panpih ngai na ki-theih moh bawl in na paisan kha hiam ahihkeileh na panpih kha ta hiam?
d) Na tha leh zung toh nang apan panpih ngen/panpih poimoh nasak na panpih kha ta hiam?
e) Pathian’ mite, Pastorte, saptuam upate, huhding zah, piak ding kilawm hun lemtang na neihte ah ki theih khem bawl in na om kha hiam, ahihkeileh, na hihtheih khamkham in tha-le-zung leh sum-le-pai toh leng na panpih jeljel hiam? Tuabang panpih theih nang hun lemtang nang na bawl kei leh hong om mengmeng lou thei ahi.
f) Na khanvual khamtheih kol a tang, guktakna kol a atang, kholak a na muh chiang a na zumpih simsim mite, itna leh lai-natna toh Pathian’ itna thute in nava holimpih kha ta hiam unau?
g) Innsung nu/pa/ta na hihna ah, nang apan nu/pa/tate hong lam-etna zah hun/tha/leh ngaihsutna na pia hiam?
h) Na hun manphatak, sum-le-pai leh leitung gou in a lei zoh louh mantam penpen ahi. Bang in na zang a? Laisiangthou thute simna, suutna, leh nang mimal khalam khantouhna ding, midangte khalam thute piaksawnna ding in na hun manpha te na zang ta hiam?
i) Pathian hong piak gou manpha penpen tate; tate adia gou manpha nute/pate; kep ding, khoi ding, dawn ding zah in na kem in na dawn hiam? Ngaisutna/attention piak ding zah amaute na pia hiam? Ahihkeileh mobile phone kia toh buai den I hi hiam unau?
Gou kholna dik leh hoih pen nang bang hi in na thei a? Gou, Hauhsakna, Sum-le-Pai Te nang koi ah na khol khawm a unau? Laphuaktu in anuai ah hoihtak na gen hi.
Simlei thupina te nisim ka machiang ah,
Gou hoihpen bang in pallun zong leh; Ahoihna teng sang in mang Jesu ka tel zaw,
Ken gou kholta ning e van ah.
Sakkik:
Lei kha leh tui-ek in a neksiatna lei ah, Ken gou khol kei ning e; Leikha leh tui-ek te neksiatlouhna van ah, Ken gou kholta ning e.
Simlei mi zatam ten muanna bitna chi in, Sesum li bang china simlei ah;
Machiang ngaih khua tuah in lei goute khol zong leh,
Ken gou kholta ning e van ah.
Simlei thupina te tomkal sung hong bei ding,
Hong kilang pah ding van thupina;
Se theilou niin bang lou, tullou tangtawn hinna,
Van ka tun chiang ka luah ding hi.
Simtute tengteng Toupa'n hon vualzawl chiat hen aw.
………………………………
©ReACH:GWM-3E/00-MK
ReACH:Gospel Writing Ministry kichi December 19, 2017 a patkhiat ahi. Hiai Ministry in thugelh tungtawn a khalam taksapte muh ding, leh khat-le-khat thutak a kihantoh tuah ding lunggulh pen in nei hi.