Sunday, 29 October 2017

LUNGHIMOHNA

Khristiante adi'n Lunghihmohna tuh Pathian thuchiam muan zohlouhna ahi, chi le I genkhial lawmlawm kei ding. Pathian gam leh a diktatna zong le hang thildangte leng piak behlap a om ding ihihdan Jesu’n kichiantakin a gen hi. Hiai bang Laisiangthou a thuchiam I theih nunga lunghihmohna I neih teitei chiangin Pathian thuchiam muanzohlouhna a suak hi. Thil khempeuh a lunghimohlou ding leh, tuabang lunghihmohna I neihte Pathian kinga tunzaw dinga thuhilhna Phillipi 4 ah I mu hi. Philippite 4:6-7 “Bangmahlou ah mangbang kei un; himahleh thil bangkim ah, thumna ngetna, kipahthugenna toh na ngetnate uh tuh Pathian kiang ah theihsak in om hen. Huchi'n Pathian muanna, lungsim himhim a theihzoh vuallouh in Khrist Jesu ah na lungtang uh leh na ngaihtuahnate uh a hon kep sak ngeingei ding hi.”

Lunghihmohna tuh Pathian thumanlouhna leng ahi. Pathian thuchiam ngakzoulou a lunghihmohna in khelhna na sepna ah hon pilut hi. Genesis 16 ah, Pathian in Abram kianga tapa a chiampen ngakzoulou a, a zi Sara toh ki khutdot leh kithutuakin, Hagar apan tapa Ismail ana nei uhi. Hiai bang mihing pilna zanga, Pathian thuchiam tangtunsak sawmna in siatna leh kilemlouhna/ buaina a tunzaw hi. Mihing lemgeel siamna a piang Ismail min khiakna tuh ‘thukhel, gamlak sabengtung banga lungtang genhak, michih dou, a sanggamte khempeuh toh kihou theilou’ chih ahi tel hi.

Lunghihmohna in Pathian toh kizopna hon dal hi. Lunghihmohna I neihte mahni angmasialna leh thupi utna ziak ahi lim hi. Pathian in mihingte tuichim in ka gawt nawn kei ding chia, Noa toh thuchiam a bawl nungin, mahni min lat ding deihna ziakin, inn sawng sangtak ‘Babel’ vansun hial lam mihing tate’n ana sawm uhi (Gen. 11: 3-9). Huaiziakin, Jer. 45:5 ah ‘nanga dinga thilthupi kizon nahi maw; tuate zong ken’ hon chi lel hi.

Alehlamah, Joseph in bel, a tunga thil tungte, bangchituka haksa leh theihsiam huailou himahleh, Pathian deihna banga etdan dik (right perspective) a enin, amah zuaktu a unaute kingohtuah a, a om vingveng lai un leng, ‘Unaute aw, kei non zuakmang ziakun, kimohsa kei un, Pathian in haksatna apan a hon hotdam theihna dinga, na ma ua, hon sawl kahi... nou hon sawl ka hikeia, Pathian hon sawl kahi (Gen. 45:5, 8) a chithei hi. Hiai bang etdan dika en thei ding leh thil tenga lunghimoh leh patau a omlou dingin, tuailaite Pathian khut hatah kikemsak thak ni hang. Van sawltakin, Daniel kiangah ‘Lau ken,  theisiam ding leh na Pathian maia kiniamkhiak dinga na lungtang na koihkip ni masapen akipan, na thute jakin a om hi. Huai na thute dawnna (response) a nakianga hong pai kahi’ a chi hi (Daniel 10:12).
Pathian in khovel mite lunghihmoh banga, ei gingtute mawk lunghimohlou ding leh, ama deihdan zong gige thei dingin hon vualjawl chiat hen.
...............................................
©ReACH:GWM-3E/01

Sunday, 22 October 2017

TANCHINHOIH TOH KITUAK

Pathian in mihingte a hon siam chil in, kituak hinkhua nei dingin a hon bawl ahi. Kituak kichi ahihleh, bang hiam khat tehpih a ompen toh kituak, kikim a paikhawm chihna ahi.

Mihingte hinkhua ah, a kituahpih dinga lamet a om tuh Tanchinhoih toh chih ahi (Phil. 1:27). A chihleh bang chi bang a kituaksak thei maizen ding I hi dia leh? Ei lah sa a hinglai I hihman ua samitna in hon tuam, khalam a hat leh ettontak kihizou mahmah lou. Innsung a Pathian’ hon lametna zah a tate khalam thute ki sinsak zoulou; buaina leh haksatna, lungkhamna leh mangbatna in hon tuam chiangin Pathian belhding leh muan ding ahihdan kithei mahleh mihing lam ki en kha zel; nopna leh kipahna a hong tun chia Pathian sanga ei mahmah in hihhoih kisa kha pah zel. Tanchinhoih toh kituak hinkhua kichi tuh thil haksatak ahi chihlouh theihlouh a suak hi.

Huaiziakin, Tanchinhoih toh kituak hinkhua I neihtheihna ding uh omsun tuh Pathian Tate, a Van khua-le-tui hihna neite I hihdan uh phawk a, hinkhaw thak, huaituh tunglam mitsuan hinkhua loungal a omkei ahi. Bangziakin?

Khatna; tunglam mitsuan a neite’n ngaihtuahna khek uhi (Romete 12:2). Huai mah bangin eite’n leng I ngaihtuahna uh Tanchinhoih toh kituak a khek ding ahi.

Nihna; tunglam mitsuan a neite’n omdan gilou a taisan uhi (Kolossa 3:7-9). Ginna hatlouzaw mite’n a hon muh mai ualeng etton hi thei dingin omdan giloute I tawpsan chiat ding uh.

Thumna; tunglam mitsuan a neite’n adik omdan a delh uh (2 Timothy 2:22). Hoih deihna leh omdan dik Bible hon sinsaknate zui dingin kibawlpha thak ni.

Lina; tunglam mitsuan a neite’n lungsim pumkhatna nei uhi (Philippi 1:27b). Tanchinhoih in kikhenna hilou in pumkhatna a hon tut bangin gingtute pumkhatna tawisang ni.

…………….……………..

©ReACH:GWM-3E/02

Sunday, 15 October 2017

PATHIAN DANG MAI AH KUN DING MAW?

October kha hih India mi-le-sate a dingin kha poimoh ahi. Gingtute a dingin bel lungsim hon kam mahmah kha a suak hi. Bangziak hiam I chihleh, Diwali kha ahihziak ahi.

Diwali kichi Festival of Light leng a kichi. Gingtu khenkhat in khalam thu kigolhlou banga ngaihsun in, hiai bang hunin va hahpan mahmah sek uhi. A hong kipatdan tomchik in gen leng, Ravana in a pimang nungak Sita, Rama leh Hanuman te’n ava hunkhia uhi. Vualzoutaka inn hong kiklam uh vaidawnna in a paina lampite uah meivak/ meisel detna toh muak uhi. Rama leh Hanuman kichi tuh milem bete pathian ahi ua, amaute vaidawnna a kihelkhakna tuh amaute biak bangbang pompihna ahi. Achihleh, Pathian dang mai a kun ding maw?

Thukhun Lui hun apan in leng pathian lem biakna ana omkhintham hi. Israelte mahmah, Pathian in Mosi zangin Tuipi San kanpih mahleh, amaute pitu Pathian ahihlam a phawkkei khazel uhi. Exodus 32:19-20 in hiai bangin gen hi: “Huan hichi ahi a, giahbuk kiang a hong tuntakin, bawngnou leh lam a muta a: huchiin, Mosi hehna a sou a, a khut akipan in suangpekte a pai a, tangnuai ah a keksakta hi. Huan a bawngnou bawl uh a la a, mei ah a khul a, a gawinen a, tui tungah a theh a, Israel suante a dawnsak hi.”

Pathian in Sinai tanga Mosi kianga “Thupiak Sawm” a piak kalin Israelte’n bawngnou lem a pathian ding un ana bawl ua, huai kim ah nopbawl in a lam uhi. Huaitakin Mosi hehna a hong sou guih hi. Thupiak masapen, “Kei loungal Pathian dang na nei ding uh ahikei” chih ahihman in huchibang a, ana gamtatna uh a thangpai mahmah hi. Huchiin, a bawngnou lem pathian uh a susia a, mei in a hal a, huchiin amaute dawn tuilak ah thehzaksak hi. Huaituh, a gamtatdan uah Pathian a lungkim hetkei chihna latsakna a, a hih ahi.

Ni tamlou chikin Diwali zatna I khopite uah hong thupi nawn mahmah ding hi. Huai hun chiangin, Pathian hoihna leh a hon pina sate mangngilh zenin ginglou mite pathian vaidawn dingin na pumpi, na neih-leh-lam na phal dia hia? Israelte’n bawngnou lem pathian a biak uh hua ahihleh, gingtu huchibang a kihel mite tungah leng a thangpaihna a sungbaw keidia hia? Khrist nungzui muanhuaite Pathian dang mai ah kunlou dingin I ki hasuan uhi.
…………….…………

©ReACH:GWM-3E/2

Saturday, 7 October 2017

BIBLE, PATHIAN’ THUTAK AHI

Khovel mite pilna a san dungzui in theihna leng sang hiaihiai hi. Theihna ziakin pilna kipatna Pathian ahi chih nialin Bible thutak ginlahna a uang semsem hi. Huchibang dinmun a I omlai un, Laisiangthou Pathian’ Thutak ahi chih gup ngam a ngai ahi.

Tumalam deuhin Muslim apologist Dr. Jakir Nair in dotna bawl mi khat kiangah dawnna hiai bangin a pia hi: “Jesu nungzui na hih utleh, a zui midangte enlou in a sinsakna bu Bible sim in.” Hiai hih ngaihtuah tham ching kasa ahi.

Khovel a laibu kizuakkhia tampen Bible ahi. Ahihhangin, gingtu kichite lak ah leng Bible tuh Pathian’ Thutak, A kilakna ahi chih ginglel tamtak om mawk hi. Huan, midang pawl khat in, Bible a ngaisang mahmah ua, kicheina bangin ngai thupi uhi; himahleh Bible in a gen Khrist a ngai thupi in a be kei uhi.

Bible ah Pathian itna, A mite adia chingpa leh taksapna huhtu ahi chih kigelh mahleh khovel ah bangziak a hiaibang lawmlawm a gilkialna, zawnna, leh taksapna om ahia? Pathian, itna Pathian ahihleh bangziaka huhamna hiaizahta khovel a muh leh tanchin zak hithei hiam? chih dotna a om ahi.

Bible mi tuamtuam 40 te’n kum 1600 sung vel ana gelh uh ahi. Huai ah Pathian’ tapa Jesu Khrist tuh a hong kilak ahi. I khelhnate ua pan hon tankhia, Pathian hing tapa ahihdan I theihtheihna uh Bible apan himahleh a ginglel ding kitam mahmahta hi. Khovel hih invengkhat bangmai in kinaita mahleh sanggam hihna I mansuah hiaihiai uhi.

Himahleh, Jesu’n tuh Mosi leh jawlneite tengteng a panin, Laisiangthou tengtenga amah tanchin gelh peuhmah, amau a hilhchian hi (Luke 24:27). Thukhun Lui a kei tanchin ahi na sin uh a chi hi. Scientist khat in New York Times ah hiai bangin ana genta hi: “Every fact and every science that man has so far discovered adds luster and testimony to the value and integrity of the Bible.”

Bible, Pathian’ Thutak ahi chih muanngam ni. “Pathian thu ahing a, thil ahihthei a, namsau hiamtuah bang chibang sangin leng ahiam a, hinna leh kha, guhlawi leh guhngek tuamkhen hial hel khopin a sun thei a, lungtang a ngaihuah leh tup te a theipah ngal thei ahi.” - Hebrews 4:12
…………………………

©REACH:GWM-3E/02

Sunday, 1 October 2017

NA HINNA UH BANG AHIA?

Zingchiang in bang hong om ding ahia chih na thei ngal kei ua. Na hinna uh bang ahia? Mei sawtlou kal a hong dawk a, mang nawn lel zel bangphet na hi ngal ua.

Mihing dam kum ding kum 70 ahi chih Laisiangthou hon sinsak dan ahi. Hiai kum 70 kichi mihing ngaihtuahna zual ah hun sawttak hi'n a kilang. Himahleh tua i tang tel un mihing hinna kichi bangmahlou mai ahihdan meipi toh tehkak in a hon hilhchian hi.

Bangteng hileh, khovel a i piankhiak aleh i maban tuh sih ding himai ahi. Zingchiang in le hithei a tuni leng ahi thei. Huaiziaka mipil leh siamte'n khovel bei ding toh kisai a tangkoupih sekte uh ziak khawng a i kilunghihmohsak louh ding uh ahi. I Laisiangthou in amaute ma in hon na hilhchian daihta. I kha in i taksapum a nutsiat hunhun tuh ei adia khovel bei himai ahi.

Zan khat mumang ka nei a huai ka mumang ah Van lam zuanin sangtak in ka lengtou. Ka mumang mai himahleh kitheihna chiang khat ka nei a ka kha in ka taksapum nuse dek eive maw ka chi nilouh hi. Hun nailou kisakna lianpi ka nei a ka kha toh ka pumpi khen ahih nailouhna di'n ka thum hi'n ka kithei.

Huchihlaitak in Van sang akipan in k'ong kesuk vengveng nawn a ka lupna tung ah ka khanglou hi. Ka lu a na mahmah a ka khosik leng ana sang mahmah mai. Ka ngaihtuahna ah ka mumang a hong kilang pah a ka lupna tunga ka khanloh theihlai ziakin hampha ka kisa petmah. Hun kichi a manphat dan k'on theisiam sem a, zankal khat thu lel a ka hinkhua beithei mai ahihdan ka chian mahmah hi.

Ka gen uttak bel hun teng, ni teng, dakkal teng leh second teng in hiai khovel i pawtsan thei guih uhi. A hun leh ni ding zaw ei theih vual ahikei Pathian kia in a thei. Hiai khovel a hun i zat lailai ua i tangtawn mun ding uh i gelfel uh ngai ahi. Huai tuh ei mahni mohpuak liuliau ahi chih haihkei ni.

Huai di'n sihna akipan a hon hondam a tangtawn hinna hon pia Jesu Khrist lam i ngat uh poimoh gige.


Toupa’n hon vualzawl hen aw!
........................................
©ReACH:GWM-3E/3

Sunday Message | KUA AHIA NANG HON NEITU?

Tulai khovel hih ei leng ei a hilou a, kuahiam a hihtheih mahmah hita e, chihtheih khop ahi. Banghiam thusia hong leng zek alah pawl kikhekn...